Sáp ong vàng: Dược liệu quý được “chắt chiu” từ loài ong mật

Mô tả ngắn: Sáp ong vàng là một loại dược liệu được chế biến từ sáp lấy từ ong mật. Sáp ong vàng được dùng trong điều trị nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau như: viêm dạ dày đại tràng, viêm tai, lở loét, bằng huyết… và cũng được ứng dụng trong các mỹ phẩm làm đẹp.

Mô Tả Dược Liệu

Tên gọi, danh pháp

Sáp ong vàng là dược liệu lấy từ loài ong mật có tên khoa học là Apis cerana hoặc Apis mellifera thuộc chi Apis, họ Apidae (họ Ong mật).

Sáp ong vàng có tên khác là Beeswax yellow.

Sáp ong vàng

Đặc điểm tự nhiên

Sáp ong được ong thợ tạo ra, từ những tuyến sinh sáp bên trong những tấm chắn của đoạn 4 – 7 ở vùng bụng .

Sáp ong vàng là những mảnh hoặc cục nhỏ không đều nhau, hình dáng không nhất định, màu nâu nhạt hoặc vàng hơi trong, mịn bóng như có dầu mỡ, thể chất mềm có thể dùng tay bóp và vặn được, không vị, có mùi thơm của mật ong và nhựa thông.

Sáp ong vàng được các con ong thợ tạo ra

Phân bố, thu hái, chế biến

Phân bố: Ong mật thường sống trong những cánh rừng nhiệt đới từ miền Bắc cho đến miền Nam của Việt Nam.

Thu hoạch: Thường thu hoạch sáp ong vào mùa hè hoặc mùa thu (lấy cùng với mật ong).

Chế biến: Xếp xơ mướp đã rửa sạch thành một lớp trên vỉ tre thưa, đặt vào trong chõ hay nồi có sẵn nước. Rải đều trên xơ mướp một lớp mỏng tầng sáp sau khi đã lấy hết mật. Đậy thật kín nắp nồi và đun sôi nước. Hơi nước sôi bốc lên sẽ nung chảy lớp sáp ong chảy thành giọt và chảy qua xơ mướp để lọc lại những cặn bẩn. Đun cho đến khi không còn mảnh sáp nào trên xơ mướp thì bắc nồi ra và để nguội. Sáp ong đã được sơ chế lọc cặn bẩn sẽ đóng thành váng nổi trên mặt nước, có độ dày mỏng tuỳ theo số lượng sáp thô đem chế biến. Vớt sáp ra khỏi nước, tiếp tục đun cách thuỷ thêm lần nữa cho chảy rồi đổ khuôn.

Bảo quản : Nơi khô ráo, tránh nhiệt độ cao .

Bộ phận sử dụng

Sáp ong vàng lấy từ tổ Ong mật.

Sáp ong vàng được các con ong thợ tạo ra

Thành Phần
Hóa Học Của Sáp ong vàng

Sáp ong vàng chứa nhiều các acid béo no và không no, các chất cerin, cerolein, myricin. Trong đó, cerin là hỗn hợp các chất ester melissatcerryl và cerotat ceryl, còn cerolein gồm các hợp chất oleic.

Ngoài ra, trong sáp ong vàng có những chất dinh dưỡng khác như : bioflavonoids, acid phenethyl ester ( CAPE ) và caffeine. Nhóm lavonoids trong sáp ong vàng có đến 20 – 30 hoạt chất khác nhau, trong đó quan trọng nhất là pinocembrin, galangin và chrysin. Bên cạnh đó, sáp ong vàng còn chứa những chất cellulose, monosaccharide, những acid amin, acid nicotinic, acid folic, những vitamin B1, B2, pro-vitamin A, E, D, những chất khoáng như calci, kali, magne, sắt, đồng, kẽm …

Tác Dụng Dược
Lý Của Sáp ong vàng

Theo y học cổ truyền

Theo Đông y, sáp ong vàng có vị ngọt, hơi ấm, không độc, quy vào hai kinh là can và đại tràng. Sáp ong vàng có tác dụng tiêu độc, chống loét, cầm máu, làm se.

Ngoài ra, trong bài chế thuốc dược liệu, sáp ong vàng chưa hoặc đã chế biến thường được dùng để bao bên ngoài thuốc tễ, thuốc hoàn to và dẻo để giúp dữ gìn và bảo vệ được lâu và chất lượng thuốc không biến hóa, thêm vào trong thuốc dán, thuốc mỡ như một chất kết dính .

Ngoài ra, có thể phối hợp sáp ong với nha đam tử dùng trong chữa kiết lỵ có máu mủ, rong huyết; hoặc phối hợp với phèn phi chữa ung nhọt.

Theo y học hiện đại

Sáp ong vàng có khả năng làm giảm cholesterol trong máu và giảm đau hiệu quả, chống viêm loét dạ dày và tiêu chảy; nâng cao khả năng miễn dịch cho cơ thể; điều trị bỏng, rát, làm mềm da, giữ ẩm cho da dưỡng da, bảo vệ da không bị tổn thương trước các tác nhân gây hại ngoài môi trường. Nhờ khả năng chống thấm nước cao cùng với nhiều thành phần dưỡng da nên người ta thường dùng sáp ong vàng làm nguyên liệu làm kem chống nắng.

Theo 1 số ít tài liệu quốc tế, người ta đã sáng tạo một loại “ băng sáp ong ” gồm nhiều mảnh li ti được tẩm sáp ong để trị vết thương. Ưu điểm của loại băng này là tính năng chống viêm nhiễm, giảm đau rõ ràng, và liền sẹo nhanh, đồng thời giữ được thời hạn lâu ở vết thương lên đến khoảng chừng 70 giờ mới cần phải thay băng khác .

Liều Dùng, Cách
Dùng Của Sáp ong vàng

Chưa có điều tra và nghiên cứu về liều lượng điều trị đơn cử của Sáp ong vàng .

Bài Thuốc Có Sáp ong vàng

Trị viêm họng, bí đại tiểu tiện

Đốt sáp ong vàng thành than, tán nhỏ. Mỗi ngày lấy 4g bột, hoà với sữa (trẻ con nhỏ) hoặc nước cơm (trẻ đã lớn) rồi cho trẻ uống (Theo Nam dược thần hiệu).

Trị da khô nóng và ngứa ngáy

Nướng sáp ong vàng ; bỏ miệng và chân xác ve sầu ( thuyền thoái ), đem sao ; hai vị dùng lượng bằng nhau, tán riêng, rây bột mịn rồi trộn đều. Mỗi lần 4 g với rượu, mỗi ngày uống 3 lần .

Trị miệng lưỡi lở loét

Phối hợp sáp ong vàng với xác rắn lột, tóc rối với lượng bằng nhau, đốt tồn tính rồi ưng ý bột. Mỗi ngày uống 4 g với rượu .

Trị viêm tai

Tán nhỏ 10 g Sáp ong, 20 g rễ câu đằng sao vàng, 2 quả bổ kết còn hạt sao giòn. Tất cả tán nhỏ, trộn đều, đốt rồi dùng khói để xông tai .

Trị băng huyết

Tán nhỏ 20 g sáp ong vàng rồi uống với rượu đung nóng .

Trị chín mé ở ngón tay, ngón chân

Nấu đến tan chảy sáp ong và nhựa thông với lượng bằng nhau, rồi bói vào đầu ngón tay, ngón chân .

Trị viêm đại tràng, bệnh dạ dày, đường ruột

Hấp 15 g Sáp ong vàng trong nồi cơm và sử dụng trong ngày .
Hoặc sắc những vị thuốc sau : Sáp ong, hoài sơn, mỗi vị 15 g ; bạch truật 20 g đun với 1 lít nước để uống trong ngày .

Lưu Ý Khi Sử Dụng Sáp ong vàng

Thận trọng khi dùng sáp ong vàng cho phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú vì chưa có nghiên cứu và điều tra chứng tỏ tính năng cũng như độc tính trên những đối tượng người dùng này .

Sáp ong vàng là dược liệu được sử dụng từ lâu đời trong Y học dân gian Việt Nam. Tuy có nguồn gốc từ thiên nhiên nhưng Sử quân tử có chỉ định, chống chỉ định và tác dụng phụ. Không nên tự ý sử dụng hoặc nghe theo bài thuốc kinh nghiệm, nên đến bác sĩ để hiểu rõ tình trạng cơ thể và tham vấn ý kiến.

Nguồn Tham Khảo

1. Tra cứu dược liệu: https://tracuuduoclieu.vn/ong-mat.html

2. Go. drugbank : https://go.drugbank.com/drugs/DB11600
3. Dược điển Nước Ta V : https://duocdienvietnam.com/sap-ong-vang/
Mọi thông tin trên đây chỉ mang đặc thù tìm hiểu thêm. Việc sử dụng dược liệu phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ trình độ .

Source: http://caytrithuc.net
Category: Bài viết